PODGLĄD ATOMU
     
 

W Rzeczypospolitej szlacheckiej złotego wieku



Linia chronologiczna



Źródło 1. Mapa. Polska i Litwa w XVI w., CARTE


Źródło 2. Tablica genealogiczna Jagiellonów [fragment]
Źródło 3. Jan Piotr Norblin. Sejmik w kościele (rysunek z XVIII w.)
[źródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Jean-Pierre_Norblin_de_La_Gourdaine,_Sejmik_w_ko%C5%9Bciele_(1785)_-_02.png]

Źródło 4. Łukasz Opaliński, Obrona Polski … [fragment]

[…] Jeśli chodzi o sprawy publiczne, to jeździmy na sejmiki, z prawem głosu, a nawet sprzeciwu. Szerokie tam pole dla wielkoduszności, pozyskania sławy, udowodnienia miłości ojczyzny i pracy dla dobra ogółu. Tam bowiem strzeżemy praw, tam o wszystkim wydajemy sądy, protestujemy, nie pozwalamy, tam radzimy z dziwnym umiarkowaniem, między szacunkiem dla panującego a obroną wolności, nad dobrem ojczyzny. Tam przede wszystkim właściwości naszego ustroju znajdują zastosowanie i pokierowanie […].


Łukasz Opaliński – urzędnik królewski, poeta, pisarz polityczny

[na podstawie: http://pl.wikiquote.org/wiki/Demokracja_szlachecka]



Źródło 5. Sejm Rzeczypospolitej. Rycina autorstwa Jakuba Lauro z 1622 r.


[źródło:http://pl.wikiquote.org/wiki/Plik:Polish_Sejm_under_the_reign_of_Sigismund_III_Vasa.JPG]




Źródło 6. Marcin Kromer o sejmie i sejmikach w Polsce [fragment]
[…] sejmy zwołuje się dla dwóch zasadniczych celów: obrad nad sprawami państwa oraz odprawiania sądów […]. Są to sejmy walne, zwane także powszechnymi zjazdami królestwa […]. Ilekroć sejm ma być zwołany, król naznacza szlachcie w określonych dniach i miastach najpierw zjazdy lokalne, zwane sejmikami […]. W tych miejscowościach szlachta wraz z senatorami i urzędnikami ziemskimi schodzi się do kościoła i w czasie publicznego nabożeństwa wysłuchuje królewskiego poselstwa, z którego dowiaduje się gdzie, kiedy i z jakich powodów trzeba odbyć sejm. Następnie […] obiera szlachta swych delegatów, czyli posłów i albo daje im osobne instrukcje sejmikowe albo udziela ogólnego pełnomocnictwa w celu przeprowadzenia wszelkich postanowień, jakie całemu sejmowi wydadzą się korzystne dla państwa […].


posłowie – przedstawiciele szlachty wybrani na sejmikach ziemskich
senatorowie – wysocy dostojnicy kościelni i ważni urzędnicy królewscy

Ćwiczenia

Na podstawie źródła 2.

W XVI wieku nastąpił rozkwit sejmu. Wymień władców, którzy panowali w tym czasie w Polsce.

Na podstawie źródeł 3. i 4.

1. Odpowiedz, dlaczego kościoły były zazwyczaj miejscem zebrań szlachty na sejmikach ziemskich?
2. Zaproponuj tematy spraw, które tak żywo poruszały szlachtę.
3. Wskaż fragment, w którym jest mowa o prawach szlachty podczas obrad sejmu.
4. Uzasadnij zdanie, że obowiązkiem szlachcica była służba ojczyźnie.


Na podstawie źródeł 5. i 6.

1. Wskaż na ilustracji trzy stany sejmujące. O czym może świadczyć duża liczba posłów?

2. Obejrzyj na You Tube film edukacyjny Rozwój demokracji szlacheckiej. Uzasadnij, że w szlachta miała znaczący wpływ na losy państwa.
http://www.youtube.com/watch?v=XXqDkfOq5Ns
Praca domowa
Pewnego roku w XVI wieku, na miejsce obrad sejmu wyznaczono Warszawę. W owym czasie, podróżującemu udawało się pokonywać około 40 km dziennie. Posłowie z odległych ziem, by zdążyć na rozpoczęcie obrad sejmu, musieli wyjechać wiele dni wcześniej. Korzystając z atlasu geograficznego i historycznego, ustal z których miast posłowie Rzeczypospolitej musieli wyruszyć do Warszawy dwa tygodnie przed inauguracją obrad sejmu.



Tytuł: W Rzeczypospolitej szlacheckiej złotego wieku
Opis skrócony: Dowiemy się, jak doszło do powstania sejmików ziemskich, gdzie je zwoływano i jakie sprawy były na nich omawiane. Poznamy kształt polskiego sejmu, a także prawa i obowiązki szlachty.
Autor(rzy): Małgorzata Soczewicz
Hasła treści sejmik, sejm walny, poseł, senator, instrukcja poselska
Uwagi metodyczne Tematyka lekcji stanowi kolejną okazję do kształtowania umiejętności wyszukiwania i selekcjonowania informacji w źródłach tekstowych, ikonograficznych i w przekazie multimedialnym. Obejrzenie krótkiego filmu uatrakcyjni zajęcia i stworzy okazję do podsumowania lekcji. Warto zastosować metodę burzy mózgów, służącą samodzielnemu i twórczemu opracowaniu listy spraw, którymi zajmowała się szlachta podczas obrad sejmu. Proponuję skorzystanie z map w powszechnie dostępnych atlasach, np. Rzeczpospolita szlachecka (w: Atlas historyczny. Szkoła podstawowa. Nowa Era, Warszawa 2012, s. 36.) lub Rzeczpospolita szlachecka (w: Atlas historyczny. Szkoła podstawowa. PPWK, Warszawa 1999, s. 18.)Tematyka lekcji stanowi kolejną okazję do kształtowania umiejętności wyszukiwania i selekcjonowania informacji w źródłach tekstowych, ikonograficznych i w przekazie multimedialnym. Obejrzenie krótkiego filmu uatrakcyjni zajęcia i stworzy okazję do podsumowania lekcji. Warto zastosować metodę burzy mózgów, służącą samodzielnemu i twórczemu opracowaniu listy spraw, którymi zajmowała się szlachta podczas obrad sejmu. Proponuję skorzystanie z map w powszechnie dostępnych atlasach, np. Rzeczpospolita szlachecka (w: Atlas historyczny. Szkoła podstawowa. Nowa Era, Warszawa 2012, s. 36.) lub Rzeczpospolita szlachecka (w: Atlas historyczny. Szkoła podstawowa. PPWK, Warszawa 1999, s. 18.)
Szacowany MINIMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 45
Szacowany MAKSYMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 60

 
Materiały udostępniane za pomocą Serwisu można wykorzystywać zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska,
z wyjątkiem materiałów, które zostały wyraźnie oznaczone jako nieobjęte postanowieniami tej licencji.
Strona współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z projektu: „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów nauczania – zgodnych z polską podstawą programową kształcenia ogólnego – przeznaczonych dla uczniów – dzieci obywateli polskich za granicą”.
Deklaracja dostępnosci